“`html

Nasrettin Hoca: Türk Mizahının Derin Sesi

Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi Dursun Ali Tokel, Nasrettin Hoca fıkraları üzerine yaptığı değerlendirmede, “Nasrettin Hoca’nın fıkraları, binlerce yıllık tecrübe ve birikimle konuşan bir milletin sesidir.” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Tokel, “Divan Şiirinde Mitolojik Unsurlar”, “Divan Şairi de Okur’du” ve “Sizin Ömrünüz Kaç Saniye?” gibi eserlerin yazarı olarak, Türk edebiyatının önemli figürü Nasrettin Hoca hakkında Anadolu Ajansı muhabirine açıklamalarda bulundu.

Tarihi ve kültürel şahsiyetlerin kimliğini ortaya koymanın oldukça zor olduğunu dile getiren Tokel, Nasrettin Hoca’nın anonim bir figür olarak herkes için farklı anlamlar taşıdığını aktardı.

Nasrettin Hoca’nın Evrenselliği

Dursun Ali Tokel, Nasrettin Hoca ve benzeri karakterlerin yalnızca kendi dönemlerinde değil, sonrasında da okuyucuların temsilcisi olduğunu belirterek, “Onlar, geniş kitlelerin hayallerinin, arzularının ve duygularının tercümanı olmuştur ve olmaya da devam etmektedirler. Bu bilge figürler, insanların geçmişle bağlantısını korurken, unutulmalarının bireylerin iç dünyasında bir boşluk yaratması muhtemeldi.” dedi.

“Nasrettin Hoca, fıkralarında sadece bir nesne değil, bir özne olarak varlık gösterir.”

Tokel, Hoca’nın temsil edildiği hikayelerde onun gerçek kimliğinin ön planda olduğunu vurguladı ve şu şekilde devam etti:

“Nasrettin Hoca’nın fıkralarında gerçek bir şahsiyet olarak karşımıza çıkar. Fıkrayı anlatan kişi Hoca’nın öznesi haline gelir, Hoca ise onun duygularını yansıtır. Bu bağlamda, Hoca’nın nasıl algılandığı, birçok farklı tiplemenin var olduğu bir tartışma konusudur. Nasrettin Hoca, farklı görüşlerle şekillenen bir figürdür ve sadece gösterilenle sınırlı değildir.”

Nazım ve Sözlü Edebiyat Üzerindeki Etkisi

Tokel, Nasrettin Hoca fıkralarının sözlü edebiyat içinde büyük bir güce sahip olduğunu belirterek, edebi kamu üzerindeki etkisinin de araştırılması gerektiğini ifade etti.

Nasrettin Hoca’nın fıkralarının yüzyıllardır taşındığını ve bu sürecin etkisinin giderek artmakta olduğunu söyleyen Tokel, “Mizah edebiyatımızda Nasrettin Hoca en yüksek noktaya ulaşmıştır. Mizah içinde onun varlığı, hala canlıdır ve etkisi hiç azalmamıştır.” dedi. 1480 yılında Ebul Hayr Rumi’nin ‘Saltukname’ adlı eserinde Nasrettin Hoca’nın fıkralarının yer aldığından bahsetti.

Nasrettin Hoca’nın külliyatının, 18. yüzyılda `Hikayat-ı Kitab-ı Nasreddin` adlı eser ile oluşturulduğuna da dikkat çeken Tokel, bunun ardından Hoca ile ilgili fıkra sayısının arttığını belirtti.

Manevi Figür Olarak Nasrettin Hoca

Tokel, Hoca’nın yaşadığı dönemdeki kaos ortamının, insanların manevi ihtiyaçlarını artırdığını ifade ederek, Hoca’nın bu zor zamanlarda insanlara ümit ve neşe aşılayan bir bilge olduğunu vurguladı.

Tokel, “Hoca, hem medrese eğitimi almış hem de sosyal yaşamda yer edinmiş bir kimlik taşımaktadır. Bu çok yönlülüğü, geniş bir perspektif geliştirmesine olanak tanımıştır.” dedi.

Nasrettin Hoca’nın sadece bir mizah figürü olarak anılmasının haksızlık olacağını belirten Tokel, eski kaynaklarda Hoca’nın evliya olarak tanımlandığını aktardı. “Evliya Çelebi, onu keramet sahibi bir şahıs olarak görmüştür.” ifadelerini kullandı.

Nasıldır Hoca’nın Öğütleri?

Tokel, Nasrettin Hoca’nın öğrettiği ilkelerin, insanları alçakgönüllü ve merhametli olmaya yönlendirdiğini belirterek, bu öğretilerin Osmanlı toplumunun da temelini oluşturduğunu sözlerine ekledi.

Geç Kalınmış Bir Adım: Nasrettin Hoca Enstitüsü

Japon folklor araştırmacısı Mitsuko Kojima’nın Nasrettin Hoca üzerine yaptığı çalışmaların önemine değinen Tokel, bu figürün günümüze taşınmasındaki katkılarının oldukça değerli olduğunu vurguladı.

Tokel, “Kojima’nın Hoca’ya olan ilgisi, onun fıkralarını psikoterapi uygulamalarında kullanmasına kadar varmıştır. Hoca’nın öğretileri, insanlar üzerinde olumlu bir etki bırakmakta.” şeklinde konuştu.

Sonuç olarak, Tokel, “Nasrettin Hoca Enstitüsü’nü kurma fikrinde gecikmiş durumdayız. Bir gün bu tür projeler gerçekleştirilir ve Hoca’nın içsel değerleri yeni nesillere aktarılır.” dedi.

“`